Overzicht Nederlandse cultuurexport 2016

In 2016 registreerden we 14.925 activiteiten over de grens van zo’n 4.000 Nederlandse makers en organisaties, waaronder optredens, tentoonstellingen, lezingen, presentaties en publicaties. Dat zijn ruim 400 activiteiten meer dan in 2015. Zo blijkt uit Buitengaats, de database waarin DutchCulture gegevens verzamelt over internationale activiteiten van kunstenaars en culturele organisaties in Nederland.

Muziek zorgt traditioneel voor de meeste activiteiten vanuit Nederland, met dance als grootste categorie. In de Verenigde Staten waren voor het derde achtereenvolgende jaar de meeste Nederlandse dj’s te vinden. Na muziek volgen de disciplines film en beeldende kunst. De bestemmingen van de Nederlandse cultuurexport zijn redelijk gelijk gebleven, dat geldt zowel voor de landen als voor de steden. De Verenigde Staten, Duitsland en Frankrijk zijn als vanouds populair, waarbij de laatste voor het eerst de top 3 binnenkomt.

Kansen buiten Europa
Cultuurbezuinigingen in veel Europese landen en spanningen in diplomatieke relaties elders maken werken over de grens er niet gemakkelijker op. Anderzijds dienen zich steeds meer kansen en mogelijkheden aan voor culturele samenwerking met andere werelddelen. Met name in China en Brazilië registreerden we dubbel zoveel activiteiten in vergelijking met 2015. Beide landen richtten zich vooral op creatieve industrie, waarbij São Paulo en Beijing de steden zijn met de grootste toename. Verder valt op dat New York Londen heeft ingehaald als belangrijkste stad voor de gehele Nederlandse cultuurexport.

2013-2016: Aandeel Europa opmerkelijk stabiel
We kijken dit jaar niet alleen terug op 2016 maar ook op de gehele beleidsperiode 2013-2016. Het aandeel Nederlandse cultuurexport daalde tussen 2013 en 2017 van 60% naar 57%. Dat is een opvallend bescheiden daling als we kijken naar de toegenomen druk op mobiliteit en de overheidsbezuinigingen op musea, theaters en culturele instituten in heel Europa in de afgelopen jaren. Met name Italië, Griekenland, Spanje, Portugal en het Verenigd Koninkrijk grepen fors in. In Frankrijk is ook bezuinigd maar opmerkelijk genoeg was er juist meer Nederlandse kunst en cultuur in alle disciplines te zien. Deels is het stabiel gebleven aandeel in Europa te verklaren doordat makers en instellingen steeds vaker co-producties aangaan met partijen uit andere kunstdisciplines en lokale partners. Daarmee neemt de interculturele en de internationale samenwerking toe.

Nederlands jeugdtheater slaat vleugels uit
In Europa zien we een lichte daling van Nederlandse theaterproducties, behalve in Duitsland en Frankrijk. In Noord-Amerika en Zuidoost-Azië hebben investeringen in uitwisselingen van buitenlandse programmeurs en festivaldirecteuren wel geleid tot een groeiende interesse in Nederlands theater. Vooral het jeugdtheater zoekt actief over de grens naar partners en podia om te kunnen spelen. Het is opvallend hoe het Nederlandse jeugdtheater in de afgelopen paar jaar de vleugels heeft uitgeslagen met lange tournees en veel voorstellingen in het buitenland.

Internationaal cultureel samenwerken in de toekomst
De internationale ambities van Nederlandse kunstenaars en culturele organisaties lijken niet te lijden onder de toegenomen wereldwijde onrust. Ondanks – of dankzij – de mondiale en culturele dynamiek komen nieuwe samenwerkingen tot stand. Die dynamiek maakt ook nieuwsgierig: zal de Nederlandse cultuurexport zich buiten Europa zo snel blijven ontwikkelen? Welke bestemmingen en disciplines ontwikkelen zich als kansrijk voor Nederland? De komende jaren verzamelen we extra informatie in Buitengaats om beter inzicht te kunnen geven in de invloed van beleid, de concurrentiepositie van de Nederlandse cultuursector en de dynamiek in de internationale activiteiten van Nederlandse makers en culturele organisaties.

Buitengaats 2016 - overzicht van de Nederlandse cultuurexport